ALAN VE MESLEK SEÇİMİNDE GÖZETECEĞİNİZ HUSUSLAR Yükseköğretime, bir alanda bilgi sahibi olma yanında ve belki daha da öncelikle bir meslek sahibi olmak için girmektesiniz. Bu bakımdan, bir yükseköğretim programını seçmeniz aynı zamanda bir mesleği seçmeniz anlamına gelmektedir. Meslek ise sizin, çalışma hayatınız boyunca sürdüreceğiniz faaliyetlerin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu yüzden, mesleğinizi seçmekle, genel yaşam biçiminiz konusunda da bir seçim yapmış olduğunuzu söylemek yanlış olmaz. Çünkü meslek genellikle hayatınızın nasıl bir çevrede geçeceğini ve kimlerle etkileşimde bulunacağınızı belirleyen boyutlara da sahiptir.
Hayatınızda böylesine önemli etkileri olan bir kararı iyice düşünmeden vermeniz, hayal kırıklığına, mutsuzluğa ve başarısızlığa yol açabilmektedir. Yükseköğretime devam etmek için lisede seçtiğiniz alanın büyük bir önemi vardır. Yükseköğretim sizin için de devletimiz için de pahalı bir yatırımdır. Ayrıca yükseköğretim kontenjanları kısıtlıdır ve programlara yerleşme, giriş sınavlarındaki başarıya bağlıdır. Bu yüzden hatalı bir karardan dönmek çok kere mümkün olamamaktadır. Bu nedenle hem lisedeki alanınızı seçerken hem de girmek istediğiniz yükseköğretim programlarını belirlerken çok dikkatli davranmanız gerekir.
Meslek, belli bir eğitimle edindiğiniz ve hayatınızı kazanmak için sürdürdüğünüz düzenli ve kurallı faaliyetler bütünü olarak tanımlanır. Mesleki etkinlikler, birbirlerinden az çok farklı bireysel özellikler gerektirir ve yine size az çok farklı doyumlar sağlar. Alan ve meslek seçimi, çeşitli alanlar ve meslekler arasından en iyi yapabileceğinizi düşündüğünüz faaliyetleri içeren ve kendinize en üst düzeyde doyum sağlatacağına inandığınız birine yönelmektir. Bu yönelme kararının doğru ve yerinde olması, sizin ne istediğinizi ve neleri yapabileceğinizi çok iyi bilmenize bağlıdır.
Bu rehberde lisede seçeceğiniz alanlarla hangi mesleklere yönelmenizin olası olacağına dair önemli ipuçları verilmiştir. Üniversite sınavında başarılı olmak, üniversiteyi kazanmak olarak değerlendirilir. Lisede okuduğunuz alan, üniversiteyi kazanmanızda en önemli etkenlerden biridir.
İyi gelir getiren sürekli bir iş sahibi olmak hepinizin doğal isteğidir. Ancak bu isteğinizi, ilgi ve yeteneklerinize uygun, yani hoşlandığınız ve en iyi yapabileceğiniz işleri gerektiren bir alan ve devamında meslek seçmekle ve bu mesleğin başarılı bir üyesi olmaya çalışmakla gerçekleştirebilirsiniz.
Ülkemizde mesleki eğitim vermeyen ortaöğretim kurumlarından mezun olduktan sonra iş hayatına atılacağınız bir meslek alanı ne yazık ki yoktur. Hakeza yükseköğrenim görmüş gençlerin dahi iş bulma olanakları sınırlıdır. Bu gençlere en önemli işveren durumunda olan resmi kurumlar arasında, sınavla eleman alanların sayısı giderek artmakta ve artık bir yükseköğretim diplomasına sahip olmak, bir işe yerleşmek için yeterli olamamaktadır. Bu nedenle lisede ilgi ve yeteneklerinize, geleceğinize uygun bir alan seçmeli, bir yükseköğretim programına yerleştiğinizde ise o programda kendinizi çok iyi yetiştirmeli, fırsatları değerlendirerek bir yabancı dil öğrenmeli, bilişim teknolojisini kullanmalı ve mümkünse yüksek lisans öğrenimi yapmalısınız.
Ülkemizde yaşanan ekonomik nedenler ile maaş ve ücretlerde sık sık ayarlamalar yapılmaktadır. Bu nedenle meslek elemanlarının aylık veya yıllık kazançları hakkında kesin rakam vermek mümkün olamamaktadır. Yükseköğrenim görmüş gençlerin çoğu kamu sektöründe, bir kısmı özel sektörde, küçük bir bölümü ise kendi özel işyerinde çalışmaktadırlar.
Kamu kuruluşlarında ve özel kuruluşlarda ücretlerin sınırları yasa ve kararnamelerle belirlenir ve az çok standarttır. Bağımsız çalışanların gelirleri yüksek ama değişken olabilir. İyi gelir, meslekte ilerlemekle sağlanabilir; bu ise lisede seçtiğiniz alana, yeteneğinize, bilginize ve disiplinli çalışmanıza bağlıdır.
Kuşkusuz bir alana yöneldiğinizde ve devamında bir yükseköğretim programını tercih etmeyi düşündüğünüzde öğrenmek istediğiniz daha pek çok husus olabilir. Bu durumda uzmanlardan bilgi alabilir, meslekte çalışan insanların nasıl bir ortamda, ne gibi faaliyetlerde bulunduğunu görmek için işyerlerini ziyaret edebilir, çalışanlarla konuşabilir, konu ile ilgili yetkililerin görüşlerinden yararlanabilirsiniz. Şimdi seçeceğiniz alana ve gelecekte seçeceğiniz mesleğe ait verileri şimdiden toplamanız yararlı olacaktır.
Alan seçimi, dolayısıyla meslek seçimi son anda, alelacele verilen bir karara bırakılmamalı, şimdiden bu konu üzerinde düşünmeli ve seçenekleri iyice araştırmalısınız.
